Ένα πρωί βρήκα τον έφηβο γιο μου μέσα στην κουζίνα. Προτού προλάβω να του μιλήσω, με ρώτησε: «Μπαμπά, πώς σου φαίνονται τα αυτιά μου;». Ο γιος μου υπήρξε ένας αρκετά ανασφαλής έφηβος, ο οποίος φοβόταν πως τα αυτιά του είναι πολύ μεγάλα για το πρόσωπο και το κεφάλι του. Ομολογουμένως ποτέ μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχα σκεφτεί κάτι τέτοιο για τα αυτιά του. Ωστόσο, εκείνο το πρωινό έκανα τη μεγαλύτερη και τη σοβαρότερη συζήτηση της ζωής μου πάνω σε αυτό το θέμα.
Η ανατροφή των εφήβων είναι δύσκολη υπόθεση, αφού δε μας αρέσει ιδιαίτερα ο αυθορμητισμός και τα αναπάντεχα γεγονότα. Μάλιστα, συχνά αγχωνόμαστε για το πόσο γρήγορα οι καταστάσεις μεταβάλλονται και σοβαρεύουν.
Τι λέει η Βίβλος για τους Εφήβους;
Σε αυτές τις καταστάσεις είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τη βιβλική κατανόηση και οπτική για τους εφήβους. Όμως εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα: η Βίβλος δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με τους εφήβους. Εάν ψάξουμε συγκεκριμένα εδάφια για τους εφήβους, δυστυχώς δε θα βρούμε ούτε ένα, καθώς η εφηβεία είναι ένας σύγχρονος όρος. Ωστόσο, η Αγία Γραφή εμπεριέχει στοιχεία αναφορικά με τις τάσεις και τις συνήθειες των νέων, πολλά εκ των οποίων απαντούν στις Παροιμίες. Στα πρώτα επτά κεφάλαια των Παροιμιών ο Σολομών δίνει στον γιο του συμβουλές για τη ζωή του και έτσι, μας διδάσκει πώς συμπεριφέρονται οι έφηβοι.
Οι Παροιμίες δίνουν έμφαση στις αξίες της σοφίας και του ελέγχου, όπως επίσης στη σημασία του να ακούω και να υποτάσσομαι στη διόρθωση. Στις Παροιμίες 12:1 διαβάζουμε πως «Εκείνος που τον έλεγχο μισεί, είναι ανόητος». Τα παραπάνω συνοψίζουν πολύ εύστοχα τις προτεραιότητες των εφήβων (και των γονέων τους). Οι περισσότεροι έφηβοι δε δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη σοφία. Αντίθετα, πιστεύουν πως είναι ήδη σοφοί και πως οι γονείς τους έχουν ελάχιστες σοφές συμβουλές να τους προσφέρουν. Στην πραγματικότητα, όμως, οι πιο πολλοί έφηβοι χρειάζονται σοφή καθοδήγηση και στοργική διόρθωση και έλεγχο.
Για αυτό, ως γονείς οφείλουμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των παιδιών μας και να τους μεταφέρουμε τη σοφία μας. Σίγουρα, αυτό δεν επιτυγχάνεται με διαφωνίες, συγκρούσεις και λεκτική επίδειξη δύναμης. Κάτι τέτοιο θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα και θα απομακρύνει εντελώς τους εφήβους από τους γονείς τους, αφού η σοφία δε μεταδίδεται με τέτοιο τρόπο.
Πώς κάνω τη Σοφία ελκυστική;
Άραγε, ως γονείς κάνουμε τη σοφία ελκυστική στους έφηβους γιους και κόρες μας; Είναι για αυτούς η διόρθωση μια γλυκιά διαδικασία; Αν όχι, ας κάνουμε τη σοφία ελκυστική και τη διόρθωση μια επιθυμητή διαδικασία ως εξής:
-
Προετοιμάστε τον εαυτό σας.
Εξετάστε τον εαυτό σας προτού ασχοληθείτε με τους εφήβους σας (Ματθαίος 7:3-5). Καμιά φορά, όταν ξεκινώ μια συζήτηση με το έφηβο παιδί μου, παρατηρώ πως η γυναίκα μου μου κάνει νοήματα με τα χέρια της, για να μου υποδείξει πως είμαι πολύ νευρικός. Αυτό που χρειάζεται είναι πρώτα να προετοιμάσω τον εαυτό μου μελετώντας τα διάφορα ζητήματα μέσα από τη βιβλική σκοπιά, συζητώντας τα με τη σύζυγό μου και τέλος προσευχόμενος τόσο για το παιδί μου όσο και για εμένα. Εφόσον κάνω όλα τα παραπάνω, τότε είμαι πραγματικά έτοιμος να λειτουργήσω ως όργανο στα χέρια του Θεού που θα φέρει αλλαγή και καρπό.
Αφού προετοιμαστείτε προσωπικά, μιλήστε με το έφηβο παιδί σας στο σωστό μέρος και τη σωστή στιγμή. Πηγαίνετε σε ένα ήσυχο μέρος, ιδανικά στο δωμάτιο του έφηβου παιδιού, όπου αισθάνεται άνετα και οικεία. Μη συμπυκνώνετε λόγια σοφίας και διόρθωσης σε γεμάτες με άλλες ασχολίες στιγμές ή όσο βρίσκεστε καθ’ οδόν. Φέρνοντας και συζητώντας τα δύσκολα ζητήματα σε έναν ξεχωριστό χρόνο, δηλώνετε στο έφηβο παιδί σας πως «Είσαι πολύτιμος/η αλλά και τα λόγια και οι συμβουλές του Θεού είναι επίσης πολύτιμες. Για αυτό, είμαι πρόθυμος να επενδύσω αυτόν τον χρόνο μαζί σου, ώστε ως δικό Του όργανο να προσπαθήσω να σου μεταφέρω τη θεία σοφία και διόρθωση».
Επίσης, μπορείτε ελεύθερα να παραδεχτείτε πως το έφηβο παιδί σας συχνά σας φέρνει στα όριά σας. Όμως, εάν χάσετε την ψυχραιμία σας, δώστε χρόνο στον εαυτό σας, προσευχηθείτε, ηρεμήστε και μετά ολοκληρώστε τη συζήτηση που ξεκινήσατε. Να θυμάστε πως το να μεταδίδω τη σοφία στο παιδί μου δε σημαίνει να φλυαρώ με πολλά λόγια. Αντίθετα, μοιάζει με ένα πολύτιμο περιδέραιο γύρω από το λαιμό του ή με κάποιο κομμάτι χρυσού που δίνεται στα χέρια του. Αυτή η προσέγγιση είναι εντελώς διαφορετική από τον τρόπο που συνήθως οι έφηβοι σκέφτονται και αντιμετωπίζουν τα σοφά λόγια και τη διόρθωση. Προσπαθήστε να μην ενισχύετε την εσφαλμένη αντίληψη και αντίδρασή τους και μη στερείτε από αυτές τις στιγμές την ομορφιά και την αξία τους λόγω της ανθρώπινης αστοχίας.
Ομολογουμένως, οι έφηβοι τείνουν να λειτουργούν αμυντικά, καθώς συχνά θεωρούν πως το στοργικό ενδιαφέρον μας και η βοήθεια που τους παρέχουμε ως γονείς αποτελούν επί της ουσίας μια κατηγορία εις βάρος τους. Ως αποτέλεσμα, υπερασπίζονται τις σκέψεις και τις πράξεις τους και καταλήγουν σε διαφωνίες με τους γονείς του. Για αυτόν τον λόγο, χρειάζεται να προσέχουμε τα λόγια μας, να ερχόμαστε δηλαδή ενώπιον των παιδιών μας με ειλικρινή ερωτήματα κι όχι κατηγορίες, και να εξασκούμε τον αυτοέλεγχό μας, καθώς αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε επιχειρήματα με σκοπό να κερδίσουμε μια λογομαχία, αντί να μιλήσουμε με σοφία στα παιδιά μας. Στις Παροιμίες 15:1 διαβάζουμε πως «Μια απάντηση γλυκιά καταπραΰνει το θυμό, μα ο λόγος ο προσβλητικός φουντώνει την οργή». Για αυτό, ας αποφεύγουμε τις συναισθηματικά επιφορτισμένες διαμάχες μαζί τους.
-
Ενθαρρύνετε τους εφήβους.
Οι έφηβοι αφενός μεν λειτουργούν με αμυντικό τρόπο, αφετέρου δε είναι εσωστρεφείς. Συνήθως, αποφεύγουν να μιλήσουν ανοιχτά για ό,τι τους απασχολεί και προτιμούν να περνούν πολύ χρόνο στο δωμάτιό τους.
Για αυτό, ενθαρρύνετε τους εφήβους σας και εκφράστε τους καθημερινά την αγάπη σας. Αποφύγετε ερωτήσεις που η απάντησή τους περιορίζεται σε «ναι» ή «όχι». Αντίθετα, επιλέξτε ερωτήσεις που χρήζουν αναλυτικής και επεξηγηματικής απόκρισης. Μη συζητάτε μαζί τους μόνο όταν κάνουν λάθη και όταν έρχεται η ώρα του ελέγχου και της διόρθωσης, αλλά ενθαρρύνετέ τους όταν πράττουν το σωστό. Προσευχηθείτε μαζί τους, μπείτε «στα παπούτσια» και τον κόσμο τους και μείνετε εκεί, μαζί τους. Οι έφηβοι απομακρύνονται αμέσως από τις «βόμβες σοφίας και διόρθωσης» που φτάνουν από μακριά, δηλαδή από ανθρώπους που δεν τους γνωρίζουν και δε συνυπάρχουν μαζί τους.
-
Μιλήστε με λίγα λόγια.
Προσπαθήστε να δημιουργήσετε ενδιαφέρουσες και στοχευμένες συζητήσεις με τους εφήβους σας, ώστε να κερδίσετε την προσοχή τους και να μετατρέψετε τις βαρετές «διαλέξεις» περί λαθών και ελέγχου σε μια ενδιαφέρουσα διάδραση μαζί τους. Πολλοί από εμάς είμαστε πάντοτε έτοιμοι να στήσουμε και να παρουσιάσουμε μια ομιλία περί σοφίας. Καλύτερα αφήστε αυτή την ετοιμότητα στην άκρη. Αντίθετα, απευθύνετε στα παιδιά σας εύστοχες ερωτήσεις, που προκαλούν τη σκέψη τους και τους οδηγούν σε μια προσωπική εξέταση των επιθυμιών και των επιλογών τους. Βοηθήστε τους να δουν την αλήθεια και τη σοφία του Κυρίου και να αντιληφθούν τον πλούτο και το βάθος του Λόγου του Θεού στη ζωή τους. Μην αναλωθείτε σε μονολόγους αλλά συζητήστε με το έφηβο παιδί σας χωρίς να επιδεικνύετε την εξουσία σας και την αυθεντία σας αναφορικά με το σωστό και το λάθος. Μιλήστε, επικοινωνήστε και συζητήστε με τέτοιο τρόπο, ώστε να λάμψει μπροστά τους η ομορφιά της αλήθειας του Θεού κι όχι τα ανθρώπινα λόγια.
Χωρίς αμφιβολία, είναι αδύνατο να προβλέψουμε τι θα φέρει η κάθε μέρα καθώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Ωστόσο, όσο περισσότερο γνωρίζουμε και καταλαβαίνουμε τους εφήβους μας, τόσο πιο εύκολα μπορούμε να τους προσεγγίσουμε με πνεύμα ετοιμότητας και συνεργασίας κι όχι με πνεύμα φόβου.
Τέλος, ας απορρίψουμε την ιδέα της εγωκεντρικής επιβίωσης μας, σύμφωνα με την οποία επιτυχία σημαίνει να τα βγάζουμε πέρα με την εφηβεία των παιδιών μας, ενώ παράλληλα η ψυχική μας υγεία και ο γάμος μας παραμένουν ανέγγιχτα και ανεπηρέαστα. Στην πραγματικότητα, ο ρόλος μας ως γονείς σημαίνει πως είμαστε όργανα στα χέρια του Θεού, ο οποίος ενεργεί θαυμάσια στις ζωές των παιδιών μας. Ας μην κλείνουμε από μόνοι μας την πόρτα της ζωής των έφηβων παιδιών μας μέσα από συγκρούσεις. Αντίθετα, με πιστότητα ας μεταδίδουμε γλυκά λόγια σοφίας που μπορούν να διορθώσουν λάθη και δύσκολες καταστάσεις. Ας επιμείνουμε σε οτιδήποτε είναι πολύτιμο για τις ζωές των εφήβων μας και ας εμπιστευόμαστε τον Θεό, ο οποίος είναι ο μόνος ικανός να γεμίσει την καρδιά των έφηβων παιδιών μας με αγάπη για την αλήθεια του αιώνιου Λόγου Του.
άρθρο του Paul Tripp, μετάφραση από τα αγγλικά (www.thegospelcoalition.org)
