Η ταινία της Disney “Encanto” μας δείχνει τον Σωτήρα!
σκέψεις του RYAN MACDONALD στο thegospelcoalition.org
Tο τραγούδι «Δεν μιλούν για τον Μπρούνο» βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα του παγκόσμιου billboard για 14 συνεχόμενες εβδομάδες, ενώ έχει σκαρφαλώσει και στην 1η θέση! Όλα αυτά γιατί τα παιδιά μας ζητούν να παίζει ασταμάτητα στο αυτοκίνητο, στο σπίτι και δε σταματούν να το τραγουδούν.
Η λατρεία μέσα στο πλαίσιο της θρησκευτικής μεταρρύθμισης
Του Παναγιώτη Κανταρζή
Η πρώτη μας ενότητα αφορά το ζήτημα της λατρείας μέσα στο πλαίσιο της θρησκευτικής μεταρρύθμισης. Γιατί όμως πρέπει να μας απασχολεί η ιστορία; Την ίδια ερώτηση υπέβαλλαν στον David McCullough κάτοχο δύο βραβείων Πούλιτζερ και «ανορθόδοξο» ιστορικό, μετά από μία ομιλία του στο Aspen Institute του Κολοράντο. Η απόκρισή του ήταν λιτή και επί της ουσίας, «Το να προσπαθείς να σχεδιάσεις το μέλλον δίχως να γνωρίζεις το παρελθόν, είναι σαν να προσπαθείς να φυτέψεις κομμένα λουλούδια».
Σχόλια στον απόηχο της στέρησης της ελευθερίας του λόγου σε έναν Σέρβο ορθόδοξο καθηγητή θεολογίας
Είναι σχεδόν κοινός τόπος και εντός Ελλάδος αλλά και γενικότερα, η ενοχοποίηση του Προτεσταντισμού για την ανάδυση του ατομικισμού, φαινόμενο αποκρουστικό για τις φερόμενες κοινωνίες της πατρογονικής κοινοτιστικής συλλογικότητας της Ορθόδοξης Ανατολής. Πρόσφατα μάλιστα ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, μιλώντας ως εκπρόσωπος τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος για τα θέματα της πανδημίας του κορωνοϊού δήλωσε ρητά: “Η ιδιωτική προσευχή, η ιδιωτική λατρεία δεν είναι μέσα στην παράδοση την ορθόδοξη και την ελληνική παράδοση. Δεν είμαστε προτεστάντες, είμαστε ορθόδοξοι.” (η έμφαση δική μας). Ακριβώς!
[Το κείμενο που ακολουθεί είναι η διευρυμένη διατύπωση κάποιων σκέψεών μου που παρουσιάστηκαν σε μία σύντομη συνέντευξη μου για το City to City Europe με γενικό τίτλο: Α Centered Approach to a Crisis]
Οι προκλήσεις
1. Δεν είναι όλες οι κρίσεις το ίδιο. Ούτε και όλες γεννούν τις ίδιες αντιδράσεις και στάσεις. Ο David Brooks υποστήριξε ότι “κάποιες καταστροφές, όπως τυφώνες και σεισμοί μπορούν να φέρουν τους ανθρώπους κοντά αλλά εάν η ιστορία μας διδάσκει κάτι τότε οι πανδημίες συνήθως απομακρύνουν τον έναν από τον άλλο”. Η συγκεκριμένη κρίση ανήκει στο δεύτερο είδος. Είναι μία κρίση που γεννά κοινωνικό φόβο και απόσταση. Ακούμε συχνά ότι ο κώδικας συμπεριφοράς μας είναι το να βλέπουμε τον εαυτό μας ως πιθανό φορέα. Η άλλη πλευρά αυτής της θεώρησης είναι φυσικά το να δούμε όλους τους άλλους ως πιθανούς φορείς και κατά συνέπεια ως απειλή. Είναι μια κρίση λοιπόν που χτυπά τον κοινωνικό ιστό. Κι εδώ βρίσκεται το παράδοξο. Από την μία το πρόβλημα αυτό μας θυμίζει το πόσο αλληλοεξαρτώμενοι είμαστε από τους άλλους και από την άλλη μας αποξενώνει από αυτούς. Αναδεικνύει την σπουδαιότητα του “δήμου” (επι-δημία / παν-δημία) αλλά και απελευθερώνει ένστικτα εγωϊστικού αμοραλισμού όταν αδειάζουμε τα ράφια για μας, αδιαφορώντας για τους άλλους.
Δυτικά ερωτήματα με αφορμή την διαχείριση της πανδημίας από την Ορθόδοξη εκκλησία στην Ελλάδα.
Η τάση
Μία σχεδόν αυτονόητη και αδιαμφισβήτητη αφήγηση στον Δυτικό κόσμο είναι ότι η εκκοσμίκευση που ζούμε σήμερα οφείλεται στην αλλαγή του μεσαιωνικού μεταφυσικού παραδείγματος με κύριους υπεύθυνους τους νομιναλιστές φιλοσόφους (Ιωάννης Σκώτος, Όκκαμ) και τον θεολόγους της Μεταρρύθμισης (Λούθηρος). Από τον Max Weber – που σύνδεσε την “απομάγευση” του κόσμου με τον Προτεσταντισμό (Max Weber, The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism) – έως την ιδιαίτερα δημοφιλή ανάλυση του καθολικού ιστορικού Brad Gregory -που περιέγραψε την σύγχρονη εκκοσμίκευση ως μία ακούσια συνέπεια της θρησκευτικής μεταρρύθμισης του 16ου αιώνα (Brad Gregory, The Unintended Reformation: How a Religious Revolution Secularized Society, Harvard University Press, 2012) – το αφήγημα είναι το ίδιο: σε κάποιο σημείο της μεσαιωνικής ή πρώιμης σύχρονης ιστορίας, η Δύση έκανε μία σημαντική λανθασμένη στροφή βάζοντάς την στην πορεία προς την νεωτερικότητα με όλα τα συνακόλουθα προβλήματά της (δες Mark Lilla, “Blame it on the Reformation”, The New Republic, Sept. 2012 (https://newrepublic.com/article/107211/witten berg-wal-mart)). Είναι ιδιαίτερα της μόδας στην Δύση, κυρίως στον Προτεσταντικό κόσμο, η τάση της “ανάκτησης” (retrieval) ή της “επιστροφής”. Η λογική είναι απλή: εφόσον ο Προτεσταντισμός συνέβαλε καθοριστικά στην νεωτερική εκκοσμίκευση πρέπει να αναζητήσουμε μία μετα-Προτεσταντική ή για την ακρίβεια μία προ-Προτεστανική μεταφυσική.
Ακολουθούν λίγες σειρές στοχασμού με αφορμή δύο αποσπάσματα από δύο πολύ διαφορετικά έργα που εντούτοις ασχολούνται με ένα κοινό θέμα: μια πανδημία!
Ο Θουκυδίδης και η συμπύκνωση του χρόνου στο παρόν
Στον Πελοποννησιακό Πόλεμο ο Θουκυδίδης περιγράφει τις συνέπειες του λοιμού στη ζωή των ανθρώπων. Γράφει,