Η ταινία της Disney “Encanto” μας δείχνει τον Σωτήρα!
σκέψεις του RYAN MACDONALD στο thegospelcoalition.org
Tο τραγούδι «Δεν μιλούν για τον Μπρούνο» βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα του παγκόσμιου billboard για 14 συνεχόμενες εβδομάδες, ενώ έχει σκαρφαλώσει και στην 1η θέση! Όλα αυτά γιατί τα παιδιά μας ζητούν να παίζει ασταμάτητα στο αυτοκίνητο, στο σπίτι και δε σταματούν να το τραγουδούν.
[Το κείμενο που ακολουθεί είναι η διευρυμένη διατύπωση κάποιων σκέψεών μου που παρουσιάστηκαν σε μία σύντομη συνέντευξη μου για το City to City Europe με γενικό τίτλο: Α Centered Approach to a Crisis]
Οι προκλήσεις
1. Δεν είναι όλες οι κρίσεις το ίδιο. Ούτε και όλες γεννούν τις ίδιες αντιδράσεις και στάσεις. Ο David Brooks υποστήριξε ότι “κάποιες καταστροφές, όπως τυφώνες και σεισμοί μπορούν να φέρουν τους ανθρώπους κοντά αλλά εάν η ιστορία μας διδάσκει κάτι τότε οι πανδημίες συνήθως απομακρύνουν τον έναν από τον άλλο”. Η συγκεκριμένη κρίση ανήκει στο δεύτερο είδος. Είναι μία κρίση που γεννά κοινωνικό φόβο και απόσταση. Ακούμε συχνά ότι ο κώδικας συμπεριφοράς μας είναι το να βλέπουμε τον εαυτό μας ως πιθανό φορέα. Η άλλη πλευρά αυτής της θεώρησης είναι φυσικά το να δούμε όλους τους άλλους ως πιθανούς φορείς και κατά συνέπεια ως απειλή. Είναι μια κρίση λοιπόν που χτυπά τον κοινωνικό ιστό. Κι εδώ βρίσκεται το παράδοξο. Από την μία το πρόβλημα αυτό μας θυμίζει το πόσο αλληλοεξαρτώμενοι είμαστε από τους άλλους και από την άλλη μας αποξενώνει από αυτούς. Αναδεικνύει την σπουδαιότητα του “δήμου” (επι-δημία / παν-δημία) αλλά και απελευθερώνει ένστικτα εγωϊστικού αμοραλισμού όταν αδειάζουμε τα ράφια για μας, αδιαφορώντας για τους άλλους.
Τις μέρες αυτές η εκκλησία μας ανέλαβε την διοργάνωση ενός συνεδρίου για τα Νότια Βαλκάνια, το Movement Day. Το βασικό του θέμα είναι το πώς η πόλη θα αγγιχθεί από το ευαγγέλιο. Μία από τις βασικές αρχές που διατυπώθηκαν είναι το ότι για να γίνει αυτό, έχει κομβική σημασία το πώς οι Χριστιανοί ζουν ανοιχτά την πίστη τους μέσα στην καθημερινότητά τους. Τι σημαίνει όμως αυτό; Είναι μόνο το να δίνουμε την μαρτυρία μας; Ένας από τους ομιλητές του συνεδρίου ήταν o Toni Gogu πρών υφυπουργός Δικαιοσύνης της Αλβανίας και νυν πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου των Τιράνων. Μας παρουσίασε το πώς νωρίς στην καριέρα του ήρθε αντιμέτωπος με την ερώτηση: έχει θέση ο Θεός μέσα στο δικαστικό σύστημα; Ενδιαφέρεται για αυτό; Κι αν ναι τι σημαίνει αυτό για κάποιον που θέλει να Τον ακολουθήσει; Η μαρτυρία του ήταν συναρπαστική και διδακτική. Δεν θα την αναπαράγω εδώ. Θα ήθελα όμως να σταθώ μόνο σε ένα σχόλιό του που μου έκανε τρομερή εντύπωση. Μιλώντας για τον Δανιήλ που προσπαθεί να ζήσει ως πιστός μέσα στην Βαβυλώνα αναφέρθηκε στη συνήθεια του Δανιήλ να προσεύχεται με τα παράθυρα ανοιχτά προς την Ιερουσαλήμ. Συχνά, σχολίασε, θεωρούμε ότι αυτό το έκανε για να “στείλει” την προσευχή του προς την Ιερουσαλήμ. Ίσως αξίζει να σκεφτούμε ότι η κατεύθυνση ήταν η ακριβώς αντίθετη. Δηλαδή, το έκανε για να “φέρει” την Ιερουσαλήμ στην Βαβυλώνα. Τι σημαίνει άραγε για τον καθένα μας το να φέρουμε την “Ιερουσαλήμ” – δηλαδή τις αρχές και τον αέρα της πόλης του Θεού μέσα στην Βαβυλώνα της καθημερινότητάς μας; Απαντώντας αυτό το ερώτημα θα αρχίσουμε να διαμορφώνουμε μία θεολογία της εργασίας κάτι που έχουμε όλοι τόσο ανάγκη!
Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία που έκανε ο ποιμένας της εκκλησίας μας Γιώτης Κανταρτζής στην εκδήλωση για το “Έτος της Ανεκτικότητας” που οργάνωσε στην Αθήνα η πρεσβεία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (η εικόνα είναι το λογότυπο του έτους Ανεκτικότητας που εορτάζουν οι χώρες του Κόλπου).
Στην ταινία Wonder Wheel ο Woody Allen καταφέρνει να αφηγηθεί με θεατρικό τρόπο την ζωή μιας οικογένειας εστιάζοντας στο πρόσωπο της Ginny (Kate Winslet). Το κλειδί που ξεκλειδώνει το νόημά της είναι ο τροχός – the wonder wheel – που βρίσκεται στο background της ταινίας, ρίχνοντας την σκιά του στη ζωή της. Είναι ο τροχός που τους κρύβει τον ωκεανό, που κόβει τη θέα και περιορίζει τον ορίζοντα, κυριολεκτικά αλλά και συμβολικά. Κι όχι μόνο, το βράδυ ρίχνει το φως του μέσα στο φθαρμένο σπιτικό χρωματίζοντάς το μπλε και κόκκινο, ξανά και ξανά. Η Ginny είναι μία γυναίκα καταδικασμένη να ζει με τον τρόπο του τροχού, δηλαδή να επαναλαμβάνει μοιραία τα ίδια λάθη (την απιστία προς τον άνδρα της, το ποτό). Πιστεύει ότι μέσα από τον έρωτα με έναν νεότερο άνδρα θα βρει διέξοδο, θα καταφέρει να σπάσει τον φαύλο κύκλο, να ξεφύγει από τον τροχό. Η ταινία όμως τελειώνει με το γκρέμισμα της ελπίδας. Ο τροχός επιστρέφει ξανά εκεί που ξεκίνησε. Το ενδιαφέρον είναι ότι την αφελή ονειροπόληση τώρα την αντικαθιστά ο άχρωμος κυνισμός. Η ταινία κλείνει με μια συζήτηση απόλυτα κοινότοπη και ανούσια. Η ζωή συνεχίζεται…. Ποια ζωή; Ένας τροχός που πια δεν επιφυλάσσει καμία έκπληξη κανέναν θαυμασμό, καμία προσδοκία.
Έργα που γίνονται κλασσικά συνήθως καταπιάνονται με θέματα που αφορούν σε πανανθρώπινα ερωτήματα που αφορούν στην συνθήκη της ανθρώπινης ύπαρξης. Ένα τέτοιο έργο είναι και οι “Βρικόλακες” του Νορβηγού συγγραφέα Χένρικ Ίψεν. Στον τάφο του στήσαν μια αξίνα για να συμβολίζει τον άνθρωπο που έσκαψε βαθιά στην ανθρώπινη ψυχή. Η υποταγή στο καθήκον, η υποκρισία, η επιδίωξη της ευτυχίας, η σχέση μάνας και γιου, είναι κάποια από τα θέματα που πραγματεύεται το έργο αυτό. Ξεχωρίζω για το σημείωμά μας το ζήτημα της ανθρώπινης ελευθερίας.