Σε γενικές γραμμές, το βιβλίο της Αποκάλυψης επιβεβαιώνει την θεολογία όλων των βιβλίων της Αγίας Γραφής που γράφτηκαν πριν από αυτό.
Α. Η Εσχατολογία
Στην εποχή του Ιωάννη, η πρώτη εκκλησία βίωνε μεγάλη ένταση επειδή ο Ιησούς δεν είχε επιστρέψει ακόμη για να ολοκληρώσει το έργο του.
Ο Ιωάννης έγραψε την αποκάλυψη ήταν για να επιβεβαιώσει στους αναγνώστες του ότι ο Ιησούς εργαζόταν στον κόσμο για να οικοδομήσει τη βασιλεία του, και ότι σίγουρα θα ερχόταν ξανά στο μέλλον.
Ο όρος εσχατολογία σημαίνει, «η μελέτη των τελευταίων καιρών».
Η «εσχατολογία» αναφέρεται στη μελέτη ολόκληρης της περιόδου από την πρώτη έλευση του Χριστού μέχρι την επιστροφή του.
Αυτή η πιο ευρεία άποψη της εσχατολογίας σχετίζεται με το γεγονός ότι περικοπές όπως η επιστολή προς Εβραίους κεφ.1:2 και Α’ Πέτρου κεφ.1:20 αναφέρονται σε όλη την περίοδο της Καινής Διαθήκης ως τις τελευταίες μέρες ή τους έσχατους καιρούς.
Οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης προείπαν ότι ο μελλοντικός Μεσσίας ή Χριστός θα έβαζε ένα τέλος στην τυραννία της ξένης κυριαρχίας, και θα εισήγαγε τη βασιλεία του Θεού στη γη. (Δαν. 2:44)
Διάφορες προφητικές περικοπές όπως αυτή στο βιβλίο του Δανιήλ οδήγησαν Ιουδαίους θεολόγους κατά το πρώτο αιώνα να χωρίσουν την ιστορία σε δύο μεγάλους αιώνες.
Ο ίδιος ο Ιησούς πολύ συχνά βασιζόταν σε αυτό τον διπλό διαχωρισμό της ιστορίας στο κήρυγμά του. (Ματθ. 12:28)
Στη διάρκεια της αρχικής διακονίας του Χριστού, ο Θεός έφερε την τελική ήττα των εχθρών του, και καταχώρησε τις τελευταίες ευλογίες για το λαό του.
Αυτή η άποψη της εσχατολογίας των δύο αιώνων ή εποχών είναι προφανής στα κείμενα του απ. Παύλου.
Η άποψη της εσχατολογίας που δίδαξε ο Ιησούς και ο απ. Παύλος ονομάζεται συχνά «εγκαινιασθήσα εσχατολογία» επειδή μας αναφέρει ότι ο αιώνας που έρχεται, έχει ξεκινήσει ή έχει εγκαινιαστεί, όμως δεν έχει έρθει ακόμη στην πληρότητά του.
Την περίοδο που έγραφε ο Ιωάννης το βιβλίο της Αποκάλυψης, οι εκκλησίες της Μικράς Ασίας πάλευαν με μια αντίφαση στις πεποιθήσεις τους.
Από τη μια μεριά, πίστευαν ότι ο Θεός κυβερνούσε την ιστορία, και ότι ο Χριστός ήταν νικητής στον παρόντα πονηρό αιώνα. Όμως από την άλλη μεριά, οι εκκλησίες της Μικράς Ασίας αντιμετώπιζαν την πραγματικότητα ότι το κακό εργαζόταν ακόμη στον κόσμο τους.
Ο Ιωάννης γνώριζε καλά για τις θεολογικές εντάσεις που είχαν δημιουργηθεί από την επανερμηνεία της Καινής Διαθήκης για τις έσχατες μέρες.
Ένας από τους στόχους του για το βιβλίο της Αποκάλυψης ήταν να βοηθήσει τους Χριστιανούς να τις αντιμετωπίσουν.
Β. Η Διαθήκη
Ενώ κάθε μια από τις διαθήκες του Θεού είχε τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά, μια τρίπτυχη δομή χαρακτήριζε όλες τις θεϊκές διαθήκες.
• Πρώτα, κάθε διαθήκη φανέρωνε τη μεγάλη καλοσύνη του Θεού προς το λαό του.
• Δεύτερον, ο Θεός περίμενε αφοσίωση από τον λαό του
• Tρίτον, ο Θεός ρύθμιζε τη βασιλεία του θεμελιώνοντας ένα δίκαιο σύστημα συνεπειών.
Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, ο Χριστός είναι ο μεγάλο Υιός του Δαβίδ ο οποίος εκπληρώνει αυτή τη νέα διαθήκη.
Ο λαός της διαθήκης του Θεού περιλάμβανε πάντοτε και πιστούς αλλά και απίστους.
Ο Ιωάννης υπενθύμισε στους παραλήπτες του, πως πρέπει να ζουν μια που είναι σε διαθήκη με τον Θεό.(Αποκ. 3:16)
Γ. Οι Προφήτες
1. Οι Πρεσβευτές της Διαθήκης
Οι βιβλικοί προφήτες, όπως ο απόστολος Ιωάννης, υπηρετούσαν ως βασιλικοί πρεσβευτές ή αγγελιοφόροι της διαθήκης του Θεού. Οι προφήτες υπενθύμιζαν στο λαό τις υποχρεώσεις της διαθήκης και τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους. (Ιερ. 18:7-10)
Η διαθήκη του Θεού απαιτούσε αφοσίωση από το λαό του και είχε συνέπειες και για την υπακοή και για την παρακοή.
Ο Θεός φανέρωνε την ισχυρή του πρόθεση ήταν με το να προσθέτει επιβεβαιώσεις στις προφητείες του.
2. Τα Πιθανά Αποτελέσματα του προφητικού έργου
Είναι πιθανό ότι ο Θεός θα αναθεωρήσει τις ευλογίες αυτές προκειμένου να αντιμετωπίσει την ανυπακοή του λαού του.
Η Αγία Γραφή φανερώνει τουλάχιστον πέντε τρόπους με τους οποίους τα πιθανά αποτελέσματα μιας προφητείας μπορούν να επηρεαστούν από την ανταπόκριση των παραληπτών της.
α. Πρώτα, κάποιες φορές ο Θεός ανακάλεσε μια προφητική προειδοποίηση ή προσφορά. (Ιωήλ 2:12-14)
β. Δεύτερον, η ευλογία ή η κατάρα που είχε προφητευτεί θα μπορούσε να καθυστερήσει. Δεύτερο βιβλίο των Βασιλέων κεφ. 20:1-7
γ. Τρίτον, κάποιες φορές ο Θεός ελάττωσε την ευλογία ή την κρίση την οποία είχε αναγγείλει. Β’ Χρονικών κεφ. 12:5-12
δ. Τέταρτον, κάποιες φορές ο Θεός πραγματικά αύξανε την εκπλήρωση της προφητείας. Δανιήλ κεφ. 9:1-27 ε. Και πέμπτον, οι προφητικές προβλέψεις μπορούν να εκπληρωθούν με έναν ακριβή και αμετάβλητο τρόπο. Δανιήλ κεφ. 4:28, 33
3. Ο Απόστολος Ιωάννης ως προφήτης της Νέας Διαθήκης
Όταν ο Ιωάννης έγραψε το βιβλίο της Αποκάλυψης, ενεργούσε ως ο πρεσβευτής της διαθήκης του Θεού.
Κάθε επιστολή ξεκινάει με μια επιβεβαίωση της μεγαλοσύνης και την αγαθότητας του Ιησού Χριστού. Έπειτα στρέφεται στην απαίτηση της αφοσίωσης και προσφέρει ευλογίες ή απειλεί με κατάρες. (Αποκ. 2:1)