ΙΙΙ. Το Λογοτεχνικό Πλαίσιο
Α. Η Προφητεία
Προκειμένου να βγάλουμε νόημα από το βιβλίο της Αποκάλυψης, ένα από τα σημαντικά πράγματα που πρέπει να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε σωστά το λογοτεχνικό του είδος.
Το είδος του βιβλίου της Αποκάλυψης μπορεί να χαρακτηριστεί γενικά ως προφητεία. Στην πραγματικότητα, ο απόστολος Ιωάννης το ονόμασε προφητεία στο κεφ. 1:3.
1. Τα Χαρακτηριστικά της βιβλικής προφητείας
α. Συνηθισμένες μορφές της προφητείας στην Παλαιά Διαθήκη ήταν
• μηνυτήρια αγωγή
• ένα μήνυμα επίπληξης προς το λαό του Θεού
• ένα όραμα κρίσης επάνω στους εχθρούς του
• μια διακήρυξη ευλογίας για υπακοή
• υπόσχεση δικαίωσης για όσους ήταν πιστοί στη διαθήκη
• διακήρυξη του σχεδίου του Θεού για λύτρωση • συνομιλία μεταξύ του προφήτη και του Θεού
• πρόβλεψη των μελλοντικών γεγονότων.
Από πολλές απόψεις, οι προφητείες του αποστόλου Ιωάννη στο βιβλίο της Αποκάλυψης λειτούργησαν με τον ίδιο τρόπο όπως και οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης.
β. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της προφητείας της Παλαιάς Διαθήκης είναι ότι χρησιμοποιούνται συχνά εικόνες για να μεταδοθεί το μήνυμά της. Ο όρος «εικόνα» τον χρησιμοποιούμε με μια πλατιά έννοια. Αναφερόμαστε σε περιγραφές πραγμάτων με τρόπο που υποκινούν φανταστικές εμπειρίες αισθήσεων.
Το βιβλίο της Αποκάλυψης κάνει συχνή χρήση τέτοιων εικόνων. (Αποκ.1:15-16) Το βιβλίο της Αποκάλυψης δανείζεται πολλές από τις εικόνες του από την Παλαιά Διαθήκη.
2. Οι Εκπληρώσεις των Προφητών
α. Πρώτα, ότι οι προφητείες μπορούν να εκπληρωθούν με έναν άμεσο τρόπο.
Οι προφητείες μπορούν να εκπληρωθούν άμεσα όταν τα γεγονότα που προβλέπουν γίνονται όπως αναφέρονται.
β. Δεύτερον, μπορεί να υπάρξει μια από τις δυο ενδεχόμενες εκπληρώσεις της προφητείας.Μια από τις δυο ενδεχόμενες εκπληρώσεις συμβαίνει ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται οι άνθρωποι στην προφητεία.
γ. Τρίτον, οι προφητείες μπορούν να έχουν τυπολογικές εκπληρώσεις. Για τους σκοπούς αυτής της διάλεξης, θα ορίσουμε ως τυπολογικά: «τη μεταχείριση βιβλικών χαρακτήρων, θεσμών ή γεγονότων στη Γραφή ως «οιωνούς» που προεικονίζουν μελλοντικούς ανθρώπους, θεσμούς ή γεγονότα».
Β. Αποκαλυπτική Λογοτεχνία
1. Τα Χαρακτηριστικά της Βιβλικής Αποκαλυπτικής Λογοτεχνίας
Στις διαλέξεις αυτές, θα ορίσουμε ως βιβλική αποκαλυπτική λογοτεχνία: «Την ακραία συμβολική λογοτεχνία η οποία αφορά θεϊκές αποκαλύψεις, που συνήθως λαμβάνονται μέσω ιδιωτικών αποκαλύψεων, σχετικά με φυσικές, υπερφυσικές και θεϊκές πραγματικότητες και την επιρροή που έχουν στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον».
α. Πρώτα, ας δούμε το γεγονός ότι η βιβλική αποκαλυπτική λογοτεχνία είναι άκρως συμβολική. Το σύμβολο είναι ένα σημάδι ή μια αναπαράσταση που δείχνει σε κάτι πέρα από τον εαυτό του. (Αποκ.1:20)
Η βιβλική αποκαλυπτική λογοτεχνία λοιπόν χρησιμοποιεί πολύ συχνά συμβολισμούς. Κάποια σύμβολα είναι:
• περιγραφικά,
• να απεικονίσει κάποιο στοιχείο
• παραδοσιακές αναπαραστάσεις πραγμάτων ή ιδεών
Ο σκοπός των συμβόλων δεν ήταν να φέρουν σύγχυση στους αναγνώστες του Ιωάννη, αλλά να επικοινωνήσουν την αλήθεια με έναν συναρπαστικό και αξέχαστο τρόπο.
β. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της Βιβλικής αποκαλυπτικής λογοτεχνίας είναι ότι αναφέρει θεϊκές αποκαλύψεις.
γ. Τρίτον, οι θεϊκές αποκαλύψεις που περιέχονται στην βιβλική αποκαλυπτική λογοτεχνία έχουν δοθεί μέσω ατομικών αποκαλύψεων.
δ. Το τέταρτο χαρακτηριστικό της βιβλικής αποκαλυπτικής λογοτεχνίας που θα αναφέρουμε είναι ότι ασχολείται με συμβάντα ανάμεσα σε φυσικές, υπερφυσικές και θεϊκές πραγματικότητες.
• Η λέξη «φυσικό» αναφέρεται στο σύμπαν στο οποίο ζούμε
• Η λέξη «υπερφυσικό» αναφέρεται στον κόσμο πέρα από τη φύση.
• Τέλος, η λέξη «θεϊκό», αναφέρεται στο Θεό και στις ενέργειές του.
Σε όλη τη Παλαιά και την Καινή Διαθήκη βλέπουμε σε διάφορες περιστάσεις πνευματικές δυνάμεις να επηρεάζουν την ιστορία του κόσμου. (Β’ Βασι. 6:15-17)
Η βιβλική αποκαλυπτική λογοτεχνία εστιάζει κυρίως στα θέματα αυτά.
ε. Τέλος, ένα πέμπτο χαρακτηριστικό της βιβλικής αποκαλυπτικής λογοτεχνίας είναι ότι περιγράφει την επιρροή των φυσικών, των υπερφυσικών και των θεϊκών βασιλείων στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον. Το βιβλίο της Αποκάλυψης αφαιρεί το πέπλο από αυτές για να μας επιτρέψει να δούμε το παγκόσμιο σχέδιο του Θεού να φέρει τη σωτηρία μέσα στην ιστορία μέσω του Ιησού Χριστού.
2. Η Ιστορική Ανάπτυξη
Πολλά στοιχεία που χαρακτηρίζονται βιβλική αποκαλυπτική λογοτεχνία επίσης εμφανίζονται στα αρχαιότερα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης.
Η περίοδος που ακολουθεί αμέσως το κλείσιμο της Παλαιάς Διαθήκης ονομάζεται συχνά η «μεσοδιαθηκική περίοδος» επειδή γράφτηκε μετά την Παλαιά Διαθήκη και πριν από την Καινή. Στο διάστημα αυτό, η αποκαλυπτική λογοτεχνία αναπτύχθηκε πλήρως σε ένα ξεχωριστό είδος,
Τα αποκαλυπτικά κείμενα της Καινής Διαθήκης γράφονται με ένα τρόπο παρόμοιο με τα μεσοδιαθηκικά αποκαλυπτικά κείμενα. Το κείμενο της Καινής Διαθήκης που αποτελεί το καλύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα της τελικής ανάπτυξης των βιβλικών αποκαλυπτικών κειμένων είναι το βιβλίο της Αποκάλυψης.